Chùa Nguyệt Quang, xã Tử Đà, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ

1. Lịch sử xây dựng

Chùa Nguyệt Quang xã Tử Đà - huyện Phù Ninh xây dựng năm 1708- Vĩnh Thịnh thứ 4. Trải qua thời gian ngôi chùa trải qua nhiều lần tu sửa và tôn tạo đã không còn giữ được kiến trúc cổ ban đầu. Đến năm 1996 ngôi chùa được tu sửa lại với kiến trúc chữ Đinh khang trang, chắc khỏe
Ngoài ra ngôi chùa còn là nơi ghi dấu sự kiện lịch sử quan trọng của nhân dân địa phương trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Chùa là nơi để lương thực phục vụ kháng chiến, nơi trao đổi dân quân. Tại chùa còn lưu giữ được một quả chuông (1895) và cây hương đá (1708).

2. Kiến trúc di tích

Chùa Nguyệt Quang hay còn gọi là chùa Thông (vì được xây dựng trên đồi thông) có diện tích 6.400m2 thuộc xóm Đình xã Tử Đà. Di tích trải qua nhiều lần tôn tạo, tu sửa. Đến năm 1996 chùa Nguyệt Quang được tôn tạo toàn bộ thành một di tích đẹp trên khuôn viên rộng. Chùa Nguyệt Quang quay hướng Nam, kiến trúc chữ Đinh (J) gồm hai tòa Tiền đường và Thượng điện, mái lợp ngói mũi hài, nền lát gạch bát truyền thống.

3. Hệ thống tượng và đồ thờ trong di tích

Chùa Nguyệt Quang hiện còn lưu giữ được 35 pho tượng (3 pho tượng cũ, còn lại là tượng mới). Các pho tượng ở đây được bày theo qui tắc chung. Lớp cao nhất sát tường, sau đó các lớp ban thờ thấp dần cuối cùng là nơi đặt bát hương. Tất cả các pho tượng đều được trạm khắc một cách tỷ mỷ mang nét đặc trưng riêng của từng pho tượng.
Bài trí tượng tòa thượng điện gồm 4 lớp với 17 pho tượng, gồm:
+ Lớp 1: Bộ tượng Tam thế được bày sát tượng.
+ Lớp 2: Tượng A di đà chính giữa, 2 bên là tượng Văn Thù bồ tát và Phổ hiền bồ tát.
+ Lớp 3: Tượng quan thế âm thiên thủ thiên nhãn, 2 bên là tượng Quan Thế Âm và Đại Thế Chí.
+ Lớp 4: Tượng Thích ca sơ sinh - tòà Cửu Long lớp này được bày nhiều tượng vì ban thờ rộng, phía trước tượng Thích Ca là bát hương bàn thờ gồm 8 pho tượng nhỏ đường kính cao 70 cm được bày cân đối, đều nhau.
- Các pho tượng: 
+ Bộ tượng Tạm Thế
+ Tượng Adi đà
+ Tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhỡn
+ Tượng Thích Ca Sơ Sinh- toà Cửu Long
+ Bộ tượng Hộ Pháp (Khuyến Thiện - Trừng ác)
+ Tượng Di lặc Bồ Tát
+ Tượng Tuyết Sơn
+ Tượng Thánh Tăng:
+ Tượng Đức Ông:
+ Tượng Tổ- Bồ Đề Đạt Ma:
Ngoài 35 pho tượng hiện có ở chùa Nguyệt Quang ra còn có một số di vật khác như:
- Đá kê chân cột ( chùa cũ) 05 viên, đường kính 0,8m.
- Chuông đồng: 1 quả cao 1m20, đường kính 60cm thân chuông khắc 4 chữ Nguyệt Quang Tự Chung niên đại Thành Thái thứ 7 năm 1895 ngày 25 tháng giêng. Chuông khắc tên những người công đức đúc chuông.
- Cây hương đá: Cao 1m50 niên đại Vinh Thịnh thứ 4 ( 1708) tháng 2 nội dung cây hương khắc tên những người công đức xây dựng chùa.

4. Giá trị lịch sử, văn hóa, tâm linh của di tích

Trong kháng chiến chống Pháp, chùa là nơi để lương thực phục vụ kháng chiến và là nới trao đổi của dân quân. Ngày nay khi di tích được khôi phục lại, đây là nơi tôn nghiêm để nhân dân đến lễ bái. Chùa Nguyệt Quang có ý nghĩa văn hóa, lịch sử, tâm linh không chỉ đối với người dân trong vùng mà còn đối với du khách thập phương.